ግርማዊ ቀዳማዊ አጼ ኃይለ ሥላሴ ንጉሰ ነገሥት ዘኢትዮጵያ

ከያዕቆብ ኃይለ ማርያም (ዶ/ር)

አፍሪቃውያን በአረቦች እየተፈነገሉለነጮች ተሽጠው ባህር ሲሻገሩ ንብረታቸውም ወደአውሮፓና አሜሪካ ሲጋዝ ብዙ ምዕተ ዓመታትእንዳስቆጠሩና ከሃያ ሚልዮን ያላነሱ አፍሪቃውያንበዓለም ዙሪያ እንደተበተኑ ታሪክ ዘግቦአል፡፡ እነዚህኑአፍሪቃውያን ባህር ማዶ ለማሸጋገር፣ በመርከብውስጥ ከታጨቁበት ቀን አንስቶ የተለያዩ ግብታዊ አመጽ ቢያካሄዱም ወደ ካሬ ቢያን የተጋዙት ባሮች እንዲሁም ዘግይተው ነፃ የወጡት ተሳብስበውበ18ኛው ክፍለ ዘመን መባቻ መላው ጥቁር አቀፍ የነፃነት እንቅስቃሴ (PANAFRICANISM) ጀመሩ፡ ፡ ይህንን የነጻነት ፍላጎት ለጥቁር ሕዝብያስረዱ የመጀመሪያው ረድፍ መሪዎችን ትተን ትግሉን በውል የተያያዙት ብንጠቅስ ጆርጅ ፓድሞር ፍሬዴሪክ ዳግላስን፣ ማርክስ ጋርቬይ፣ጆሞ ኬንያታና ኪዋሜ ኑኩሩማ ከፊት መስመር የሚሰለፉ ናቸው፡፡ በጊዜው በቀኝ ገዥዎች ተከብባ ነፃነትዋን ላለማስደፈር ደፋ ቀና ትል የነበረችዋ ኢትዮጵያ በዚህ እንቅስቃሴ ተጨባጭ የሆነ አስተዋጽኦ ባይኖራትም፤ ለእነዚህ የነጻነት ታጋዮችና ለመላው የጥቁር ሕዝቦች መሪ ኮከብ በመሆን ለነፃነት የነበራቸው ተስፋ እንዲለመልም አድርጋለች፡፡ በተለይም ዓለምን ያስደነቀው ትልቁ የአድዋ ድል ነጭ በጦር ሜዳ በጥቁር ዘር ሊሸነፍ አይችልም ተብሎ ይታመንበት የነበረው የሃሰት ፕሮፓጋንዳ ከመቅጽበት ተሸንፎ የጥቁሮች የነፃነት ትግል ኃይልና እምነትን አዳበረ፡፡ ይህም ሲባል አንዳንድ በውጭ አገራት ይኖሩ የነበሩ እነሃኪም ወርቅነህን የመሳሰሉ ኢትዮጵያውያን ለፓን አፍሪካኒዝም ያደረጉት አስተዋጽኦ አልነበረም ማለት አይደለም፡፡ እነዚህ የቀደምት የነፃነት ታጋዮች ፓንአፍሪካኒስቶች ኢትዮጵያ በአድዋና በተለይም በማይጨው በጣልያን በተወረረች ጊዜ ወዶ ዘማቾችን በመመልመል በዓለም የዲፕሎማትክ መድረኮች የግፍ ወራሪዎቹን በማጋለጥ¬¬¬ለጣልያን የሞራል ድቀት ብሎም ለኢትዮጵያ ነፃነት የማይናቅ አስተዋጽኦ አድርገዋል፡፡